سالگردهاى بزرگان دين
و دانش
تعامل و مدارا
الگوی بازرگان و منتظری، نیاز ایران برای گذار به دموکراسی
سخنرانى در مراسم تجليل و يادبود از آيت الله منتظرى و
مرحوم مهندس مهدى بازرگان
اين سخنرانى در تاريخ
۵ ژانويه ۲۰۱۳ از طريق آنلاين ضبط و ايراد
گشته است
کوالالامپور برای سومین سال پیاپی شاهد برگزاری
بزرگداشت مهندس مهدی بازرگان و آیت الله منتظری با حضور ایرانیان حاضر در
این کشور استوایی بود.
این برنامه، روز شنبه پنجم ژانویه برگزار شد، و مهندس عبدالعلی بازرگان،
حجه السلام سید محمدعلی ایازی و تقی رحمانی در آن با محوریت تعامل و مدارا
به سخنرانی پرداختند.
مهندس عبدالعلی بازرگان اولین سخنران این مراسم در شروع سخنان خود با
پرداختن به کلمه تعامل آن را به معنای ظرفیت و استعداد کار کردن با دیگران
یا کار گروهی دانست و مدارا را تکمیلی برای کار گروهی دانست تا کاری گروهی
به موفقیت برسد.
فرزند مهندس مهدی بازرگان آیت الله منتظری را نمونه و شاخصی در مدارا کردن
دانست، و گفتند خانه ایشان به روی همه گروهها باز بود و با اشاره به تجربه
شخصی و جمعی در نهضت آزادی ایران از دیدارها با او در زمان قائم مقامی گفت
وقتی از ایشان پرسیدیم آیا از نظرات و احساسات مردم نسبت به خود و نظام
مطلع هستند جواب ایشان این بود که من به دفتر خود سپردهام که حتی
نامههایی که سراسر ناسزا و دشنام هست را برای من بیاورند.
او همچنین شاخصترین رفتار مدارا جویانه آیت الله منتظری را در برخورد با
کسانی دانست که فرزند او را کشته بودند و حتی از حقوق انسانی آنها دفاع
کرد و به خاطر دفاع از حق و حقیقت با جریان همفکر خود نیز مقابله کرد.
بازرگان، با اشاره به وجود خصوصیت تعامل و مدارا در پدر خود، همین ویژگی را
علت انتخاب او به نخست وزیری اولین دولت انقلاب دانست و گفت مرحوم مهندس
بازرگان به طور نسبی مورد توافق همه گروهها بود.
او همین خصیصه را در سوابق مبارزاتی پدر خود متجلی دانست و گفت در نهضت
مقاومت ملی طیفهای مختلفی حضور داشتند و در جبهه ملی با گروههای ملی گرا
مختلفی همکاری کرد.
بازرگان با اشاره به تجربه پدر خود در تاسیس نهضت آزادی جریانهای مختلفی
را در این حزب برشمرد که از مرحوم طالقانی به عنوان یک روحانی با
دیدگاههای مذهبی تا مرحوم نزیه و با دیدگاههای ملی گرا و جوانان رادیکالی
مانند حنیفنژاد و سعید محسن بودند و با همه این گروهها کار میکرد.
بازرگان با اشاره به تاسیس گروه دفاع از حقوق بشر که سال ۱۳۵۶ توسط
نیروهایی از جریانات مختلف تاسیس شد، این گروه را نیز به عنوان یک نمونه
دیگر از تجربه پدر خود از تعامل با گروههای مختلف دانست. مثال دیگر مهندس
بازرگان از تعامل پدر خود با اندیشهها و افراد متفاوت، تاسیس گروه دفاع از
آزادی و حاکمیت ملی بود که بعد از انقلاب تاسیس شد.
بخش دیگر صحبت عبدالعلی بازرگان در مورد خصیصه تعامل مرحوم مهندس بازرگان
در محیط کار بود. او با اشاره به حضور شخصی در معاونت مالی و اداری او در
سازمان لوله کشی آب تهران، و تذکر افراد و گروههای متفاوتی به او که این
شخص بهایی است، گفت مهندس بازرگان پاسخ میداد که اینجا درس شرعیات
نمیدهیم و تخصص مطرح است که این شخص کار خود را بلد است.
او همچنین با اشاره به تاسیس شرکت «یاد» توسط یازده استاد اخراجی دانشگاه
تهران که در اعتراض به کنسرسیوم نفت نامهای نوشته بودند، گفت این افراد
دارای ایدئولوژیها و خطوط فکری متفاوتی بودند، اما مهندس بازرگان با آنها
یک شرکت تاسیس کرد که همچنان پا برجا است.
بازرگان در بخش دیگری از صحبتهای خود با اشاره به تاسیس شرکت سهامی انتشار،
گفت معمولا در شرکتها معمولا یک و دو سهام دار حضور دارد، اما ایشان اصرار
داشت که افراد زیادی حضور داشته باشند و با ۲۵۰ نفر سهام دار و فروش سهم
۱۰۰ تومانی این شرکت را تاسیس کردند.
او گفت پدر من با این ایده که چرا مسلمانها در کارهای عملی با هم همکاری
نکنند، گروهی از مهندسان جوان مسلمان تشویق کرد که یک کارخانه ریختهگری
تاسیس کنند و خود او نیزگروه متاع (مکتب تربیتی عملی اسلام) را تاسیس کرد و
مراکز و موسساتی بسیاری را ایجاد کرد.
او با اشاره به مخالفتهای مهندس بازرگان، با پاکسازیها، اعدامهای بدون
محاکمه و یا محکمه کوتاه مدت نبودند و از تشتت و چند دستگی در آغاز انقلاب
ناراضی بودند و به همین خاطر به ضدیت با انقلاب متهم میشد اما او معتقد
بود باید از بسیاری از همان افراد را با تفکری جدید به کار گرفت. او
ادامه داد مهندس بازرگان زمانی که ریاست هیئت خلع ید را بر عهده داشت نیز
همین روحیه را داشت و با پاکسازیها مخالف بود.
او دلایل متعددی برای روحیه تعامل و مدارا در مهندس بازرگان برشمرد و گفت:
تعامل پدر مرحوم مهندس بازرگان که از اهالی آذربایجانی بود و مادر او که از
اهالی کاشان بود و حضور ۱۱ فرزند که روابط بین آنها محبت آمیز و مدارا
جویانه بوده شکل گرفته است. عبدالعلی بازرگان همچنین به تشکیلاتی که پدر
مرحوم مهندس بازرگان و پدر آیت الله طالقانی برای گفتگو با مذاهب دیگر پایه
گذاشته بودند اشاره کرد که نشان از روحیات خانوادگی او میداد.
عبدالعلی بازرگان همچنین تجربه شخصی خود از عملکرد پدر خود در خانواده را
عینیت این روحیه در زندگی شخصی او دانست.
او عامل دیگر را تحصیلات مهندس بازرگان در پاریس دانست و گفت سفر ایشان از
یک محیط بسته به محیط باز کشوری مثل فرانسه که مهد دموکراسی بوده است برای
او آموزنده بوده است.
او مهمتر از بستر خانوادگی و تحصیلی، اعتقادات ایدئولوژیک مهندس بازرگان
به قرآن را عامل این روحیه او دانست و با گفت مهندس بازرگان با تدبر در
قرآن از تعصب دور شده بود و روحیه تعامل و مدارا در خود پرورش داد.
او همچنین با اشاره به دفاعیات مهندس بازرگان، مخالفت او با استبداد را نه
تنها در حاکمان جامعه که در مردم دانست و با اشاره به تعبیر مهندس بازرگان
که هر کدام از مردم یک شاه کوچک در وجودشان دارند، او ضد این خصلت مبارزه
میکرد و معتقد بود مردم بتوانند با هم کار بکنند.
عبدالعلی بازرگان در پایان سخنان خود، تعامل و مدارا را مبرمترین وظیفهای
دانست که ایرانیان به آن نیاز دارند و اختلافات را حتی در خارج از کشور
فراگیر دانست که باید آن را پشت سر گذاشت.
توصيه ميشود براىاستماع سخنرانى از گزينه
STREAM استفاده كنيد.
در صورت تمايل به ضبط سمعى سخنرانى بر روى ديسك يا
CD نخست در قسمت
Download بر روي لگوىRight-Click
, MP3 كرده، سپس از گزينه
Save
Target as براى ضبط يا ريختن بر روى CD
استفاده كنيد: اگرهم از دستگاه
تلفن يا تبلت استفاده مىنمائيد، بر روى لگوى MP3 تپ كنيد.
|